Historie van de kunstmestloods

De geschiedenis van de Kunstmestloods(*)

Er is in de 18e eeuw slechts één toegangsweg over het land naar Oudega, de Oldegaster Hooyweg. Het meeste verkeer van goederen, vee en personen vindt plaats over het water. In de 18e eeuw zijn in Oudega twee havens: de Oosterhaven en de Westerhaven. De Westerhaven is een haven buiten het dorp aan de Westersanning. Hier wordt voornamelijk hout, hooi en riet aangevoerd. En de Oudegaaster schippers van de wilde vaart leggen hier vaak even aan. De Oosterhaven is de haven in het dorp aan de Oostersanning. Hier is in 1790 al een beschoeiing waar schepen een makkelijke lig- en losplaats vinden. 

Rechtsboven de Polle, waar later de kunstmestloods werd gebouwd en midden onder de zuivelfabriek de Hoop

De grond waarop de kunstmestloods is gebouwd was vroeger een perceel weiland genaamd “de Polle” en behoorde tot het bezit van de fam. van Haersma, van 1625 tot 1839 Grietmannen van Smallingerland. Gjalt Wietzes Welling is veerschipper en verzorgt met zijn beurtschip het vervoer van mens, dier en goederen. In 1841 koopt Glalt Wietzes Weling "de Polle". Na vererving en diverse overdrachten wordt "de Polle" in 1941 aangekocht voor handel in kunstmest.

Al vanaf 1920 handelt Tjitte de Vries in kunstmest. En het gebruik van kunstmest wordt steeds groter met als gevolg dat de kunstmest nu in bulk per schip naar Oudega komt. De kunstmest is los gestort in het schip en op de wal staat een mast met een giek om het schip te lossen. 

Als zoon Kornelis de Vries de nieuwe eigenaar is, bouwt hij op de Polle in 1953/54 een kunstmestloods met los-installatie. De kunstmest gaat nu vanuit het schip rechtstreeks in de loods en hier wordt de kunstmest in jutezakken met een gewicht van 50 kg gedaan waar de boeren en handelaren het met paard en wagen afhalen.

Kunstmestloods, gebouwd in 1953/54 door Kornelis de Vries.

Van 1958 tot 1970 handelen Fonger en Trijntje Bruinsma in kunstmest in de kunstmestloods.

Na 1970 is er geen opslag meer van kunstmest en neemt Henk Herder de kunstmesthandel over. De loods wordt na 1970 gebruikt door onder andere de melkboer Rein van de Velde en door Klaas Wiersma voor opslag van landbouwbenodigdheden.

In 2018 koopt Bouwbedrijf Kleinhuis de kunstmestloods en verbouwt deze in 2020 tot woonappartementen.

(*Historische informatie: met dank aan Stichting Hattum de Vries)